2008 Ning hpe ntsa lam hproi bai yu dat yu ga mai kaja lam ni nga ai zawn hten run hten za tsin yam tsim dam ni mung law nga ai . Nkau gaw Mung kan a shingra tara maka a majaw mung rai nkau gaw masha shada sat nat hkat ai lam ni mung rai nga ai.

Hpa mi rai tim 2008 ning gaw gade nna yang htum sana sha rai sai ngwi pyaw ai 2009 shaning nnan mung du shang wa sana sha rai sai . 2009 ning gaw ganing re ai baw ni bai du wa na kun ? shaning aten ladaw ni gaw lai lai rai mat wa sai . Nang na a hkum a matu hpa galaw sai kun ? Na a dinghku dum nta masha ni a matu hpa galaw sai kun? Na a mare buga grup yin na ni nang hpe kam hpa ma ai kun? Na a amyu sha ni a matu Na a Mungdan a matu akyu rawng ai lam lama ma galaw ga sai kun??? kun ngu ai ga si ni hte bai nhtang myit sum ru yu ga....

Tsaw ra J.W myu shani yawng 2009 shaning Nnan hta Ngwi pyaw nga mu ga .

Ngai na hkrup ai 2008 ning hta byin lai wa sai mabyin ni....

• Myen mung hta Nbung laru a majaw Aeyawadi Ginwang hta masha sen lam si hkrum sai.
• Miwa mung hta Nnang nawn gaba byin na masha manu mana si sai .
• Russia Mung hta nbung li hkawn na masha si ai.
• Spain Mung hta Mung nbungli hkawn ai lam byin lai wa sai.
• Russia gaw Goger hpe shang gasat ai.
• India Mubai hta gasat gala amajaw masha manu mana si hkrum sai.
• Israel gaw GaZa hpe ganghkau kawn gasat ai majaw masha tsa gaba si hkrum sai.
• America mung hta Obama gaw shawng nnan na shan chyang masha Gumsan magam tai lu sai.
• American Mungdan a sut masa laru a majaw mung kan hta ram ram ahtu hka nga sai.
• Gumsan magam W.Bush gaw American Gumsan magam ni hta shawng nnan labau shang gyepdin hte gabai katut ai wa rai sai .
• Thai Mung dan hta laning mi laman hta sha Mung dan a Hkringmang daju ( PM ) marai 4 galai sai .
  

Wellington hta shanu nga ai j.w sha ni gaw Christmas hpe buhkawm ai lamang hku na ga law saga ai , Wellington na nam pan sun langai kaw sa hkawm chyai let Christmas hpe galaw saga ai , Auckland kaw nga ai j.w ni gaw alak mi rai na dum nta hta ga law sai lam na lu ai ,anhte NZ bu ni gaw nga shara loi tsan hkat ga ai majaw rau sha hkrum zup na rai nlu galaw shi ga ai ,

Mahte nawk ngyep hte brawk yan hkawm nga ma ai

Wellington Mare daju hta shanu nga ai Myenmung baw sang ni a X,mas poi hpe dai ni Hosanna nawkun htingnu hta wu wu di di ga law lai wa sai , ndai X,mas poi gaw shawng nnan lang na Myenmung baw sang ni yawng jawm ginlung ai X,mas poi rai nga ai.

Myu bawsang shagu tinang a htung hking yu ngwi kahkrang ni hte shang lawm ai rai nna , shana de daw gaw gawdin gin sup shing jawng ai lamang hpe mung galaw lai wa sai , yana zawn ginlung x'mas galaw ai marang e Myenmung masha shada da grau na myit hkrum mahkri shawn hkat na matu re lam chye lu ai,

Wellington grup yin hta shanu nga ai Myenmung masha yawng rai yang 300 jan nga ai hta na law malawng gaw hpu nau Hkang ni rai nga ai .

Lai wa sai Dec 1 hta Wellington, Porirua mare WhiBay soccer club hta ga law ai junior camp de anhte NZKC ni hpe mung saw shaga ai majaw NZKC ningbaw Slg. Lakang Dau Hkawng hte rau shayi sha Lhpai Jaseng Aung hte Lahpai Ja Htoi yan gaw htung hkring ka hkrang hte sa shang lawm lai wa sai.Ndai hta asak 7 ning kawn 10 ning lapran na Num sha ni hpe jawng dat ai ten hta Num sha ni hta chye ging ai lam ni hpe sharin ya ai lam rai nga ai, shan hte ni gaw Myen mung na num sha ni gara hku buhpun palawng hpe hkrut ai , mahpe gara hku ba ai ni hte Myen mung a htung hkring lam ni hpe san htai galaw law lai wa sai lam dai lamang hta sadu lawm ai Slg.Lakang Dau Hkawng kawn chye lu ai.
Shi bai tsun ai hta " Ndai ma ni gaw she kaji tim shan hte hta chye chyang ai lam ram ram nga ma ai yawm dik mungdan 50 ram a lamu ga masa ni hte mungdan shing du labau ni hpe chye tawn da chya lu rai ma ai,anhte ni a htung hkring ni hpe shan hte sharin la ai zawn shan hte kaw na mung ma ni hpe gara hku sharin achyin ra ai ngu hpe lu sharin la ga ai"
NZKC hku na gaw Myen mung bawsang ni yawng a gawng malai shang lawm ai re lam chye lu ai.

I L T A H K ,,,,,Moi naw gaji ai ten gin htawng jawng lung ai ten hpe bai myit shing ran ai. Dai ten hta gaw j.h lai ka sharin ai hpe ahpa atang sha myit la ai grau na gaw ginhtawng myen jawng dat ai ten bai rai re na gaw Lewam nang wam rai mayu , Nu Wa ni pawt na hpe sha hkrit na majoi shamying shamang sha sa sharin ai hku re dai lam ni hpe dai ni bai myit sawn yu na myit malai lu ai , tinang a laika hpe nau wa manu n-shadan ahkyak nla majoi nga shalai kau sai ,dai lam ni gaw gaya gahpa she rai nga ai. Tinang wa j.w sha rai nga na tinang a laika hpe nchye hti nchye ka ,tinang a laika hpe nchye shagrau yang gaw gadai amyu ni wa madu a laika ni hpe manu shadan ya sana ta?

Mung kan hta amyu langai hku na grin nga lu na matu gaw dai amyu ni a htung hkring laili laika gaw grai ahkyak madung re ngu muma da ai. Anhte j.w myu sha ni moi ten hta gade ram ring chying lai wa yu sai kun gde ram wa share shagan magrau grang lai wa sa ga ai kun ? anhte hta dai ten ni hta lai ka n-nga ai majaw dai ni na ten labau hta madi madun na grai yak mat wa ,moi na ji woi ji wa ni a ngup ga hte sha tsun ginlen hkrat wa ai majaw labau sakse tai lu na grai yak nga ai.

Moi moi de anhte myu ni gaw shan hpyi hte kada ai laika lu yu sai nga na jiwa ni a maumwi maubung zawn nga na sha tsun lai wa sai, teng sha wa anhte amyu ni a kraw dung hpaji tsun shaga ai ga ni hte htung hkring labau ni gaw grai madang tsaw ga ai, gashadawn Jai wa Dum sa ga, Gashagawp, Gamalai ,Ningchyin ga zawn re ni law law rai nga ai.Jaiwa dumsa gani gaw yumaya mashani nchye na ai ,shanhte tsun shaga ai ga ni gaw grai lachyum sung ai gani rai nga ai ,rai tim jinat prat hta jai lang ai re majaw hkritstan tai wa ai hpang gaw nawku htung hte nhtan shai ai nga na tawn kau ai majaw dai ni mat mat ai kaw du mat wa ai.

Sin na mung na sasana sara ni a jaw e anhte ni gaw lai ka hpe bai lula saga ai ,rai tim ndai j.w lai ka hpe hkumtsup kup ai hku lang lu na matu grai naw gram la ra nga ai hpe mu lu ai , ga ngau ,ga yan ,ga hkring ,ga sa ni hpe atsawm sha nchye ka jang hti la na matu grai yak la nga ai, dai majaw anhte a laika hpe jat bang la ra ai lam ni, gram lara ai lam ni law law naw rai nga ai ,tinang a lai ka hpe tinang nan pawnba gaw sharawt la ra ga ai, lai lilaika gaw amyu a asak sai lam re hte maren laika ka sara ni law law anhte hta ra nga ai . Dai ni na anhte a ginra ni hta anhte ni a laika ga ni gaw gayau gaya she rai mat wa saga ai j.w laika hpe ginhtawng ta hta nawku hpung hkan sha lu sharin la nga ga ai .

(Moi myen ni gaw miwa ga de sa na j.w mayu ni hpe sha myit na matu hpaji sa hpyi ma ai da dai shaloi miwa ni gaw gara hku bai tsun dat ya ai nga yang j.w buga shara shagu hta myen laika hpe lu sharin ya hkra ladat shaw mung ngu hpaji jawdat ai da .teng nteng gaw nchye ai le i )

Dai ni nang ngai gaw J.W myu sha tai sai hte maren madu a laika nchye hti nchye ka nkam jai lang yang gaw masha man hta gaya gahpa rai nga ai laga mai gan amyu ni a laika ga hpe chye ai zawn madu a lai ka ga hpe mung manu shadan jai lang ga, anhte njai lang jang anhte a laika ga ni gaw mat mat na sha re .Dai majaw madu a laika hpe lawlaw kasha bra ga sumrai ,mau mwi ,ga malai ni ,ga shagawp ni ,ga gale laika ni law law naw ra nga ga ai .Dai majaw mung kan ga hta j.w myu shani ring chying wa na matu hpan madu hta shamyet shanat let lai lilaika hpe laknak langai zawn jailang sawa ga ngu yawng hpe gasaw dai ai law.

UMHTA BRANG JAPAN DU SAI

I. Lai wa sai 2005-2007 ning laman, Umhta Brang gaw Malaysia, Singapore, Bangkok, Chiang Mai kaw na wuhpung wuhpawng ginra ni de du hkawm let tsaban 21 mungkan ntsa e asak hkrung hkawm sa na rai nga ai Jinghpaw Wunpawng shayi shadang ni hte hkrum zup ai lam, amyu sha hkrun lam hte seng nna numhtet numra gamung jahta ai lam galaw lu sai rai.

II. Japan mungdan de du nga ai anhte a Buga na amyu shayi shadang sha ni hpang de October 15 ya shani kalang mi bai du lu sai; laiwa sai shaning 1986 e du yu ai hte grai shai mat sai: shaloi Umhta Brang a hkam la ai ningmu mung shai mat na zawn byin ai majaw, lawu na hte maren loi mi sharai nna tang madun dat n.ngai rai.

Anhte Jinghpaw Wunpawng prat ram shayi shadang sha ni, Japan mungdan e, nde wa law htam nna kun dinghku hte nawng, kashu kasha hte mawng shanu nga sai gaw anhte a Buga, karing karang mungdan de bai nhtang wa na re gaw, mai byin sana kun? Anhte a daidaw buga hpe nja nhpra let shakram kau da masai kun?

Jinghpaw Wunpawng amyu sha tai shakut na malai, English ga, Japan ga, Miwa ga, Korea ga ni tsun jahta ai wuhpung wuhpawng de pyaw hkawm ai mungkan amyu masha mahtang tai ai gaw kaja sai, ngu na kun?

Lahta e tang madun ai ga san ni hpe nlu htai ai-October shata 26, ya Laban a matu mungga lajang ai shaloi, shawoi na Chyum mungga hpe sha tsun jahta na kun?,shing nrai amyu sha asak hkrung lam hpe madung hku nna tsun dan na kun?, Umhta Brang a Theology jam jau hkrum sai.

" Tsaban 21 prat na globalization a mabyin a majaw rai nga sai" ngu mara shagun ai hpe myit hkrum lawm na ga ai. Prat ram shayi shadang sha ni a myit mada shara hkraw hkun ai anhte a Jinghpaw Buga kaw hkring sa shara htum mat sai zawn hkam sha ai majaw, prat dep hpaji tam bram na matu, ja gumhpraw tam shakut ra ai majaw, galai shai ai mungkan a hka leng ntsa e shang manau lawm ra sai majaw, tinang shanu nga ai wuhpung wuhpawng kaw nna dam lada ai wuhpung wuhpawng de du hkawm nga ai kanau kasha ni hpang de Umhta Brang hku nna, marai hkum shagu nshut nshai, nhprai ai sha hkam la ra ai Ting gyeng ga sadi amyu (3) hpe shadup shatik lu myit ga, htet shana dat n.ngai rai.



Ga Sadi (3)

1). Ngai Jinghpaw Wunpawng amyu shayi/shadang gaw, Karai Kasang hpe kam sham ai asak hkrung lam kaw nna galoi mung nhprai ai sha, ngai hpe hkye hkrang la ai Madu Yesu a chyeju hpe myit dum let, Sasana hkrun lam hta mung, man ang ai made ap nawng gun hpai shakut shaja nga na n.ngai.( Rai sa, shing nga saga ai.)

2). Ngai Jinghpaw Wunpawng amyu shayi/shadang gaw tinang a chying hkai kanu kawa, mayu dama, kahpu kanau, amyu ru sai baw pa hpe tsawra nja nhpra myit hte matut mahkai nga let, hku hkau ai lam hta mala hka ai hku nbyin hkra shakut na n.ngai: tinang gaw Jinghpaw Wunpawng amyu hta kadai rai nga ai ngu ai shingteng masat "Identity" n shamat ai sha asak hkrung na n.ngai.( Rai sa, shing nga saga ai.)

3). Ngai Jinghpaw Wunpawng amyu shayi/shadang gaw, tinang a amyu htung hking hpe myit masa hku nna mung, arawn alai hte mung, tsun shaga ai hku nna mung, ta tut maka shapraw ai hku nna mung hkungga la ra let makawp maga nga na n.ngai; amyu sha ni a rawt jat galu kaba lam hpe mung, kabu gara let madi shadaw, n.gun jaw lawm na n.ngai. Tinang amyu hpe myit yu kaji ai lam n.galaw na,tinang amyu hkrat sum wa shangun ai bungli hta galoi n.shang lawm ai sha, Karai Kasang kaw akyu hpyi ya ai hku nna mung shang lawm na n.ngai.( Rai sa, shing nga saga ai.)

Lahta e ka madun da ai ga sadi (3) hta naw ka jat bang mayu ai rai yang, laika hti ai ni yawng a ra sharawng ai hku rai u ga.

III. Tsaban 21 mungkan de lahkam htawt nshut u ga………….

Umhta Brang gaw Bangkok ( Suwarnabhum ) nbungli dabang kaw nna Narita nbungli dabang de hkawm ai hkrun lam hta, Myen mung na mung chying sha shabrang (3) hte dung hkrup nu ai. Hkrun lam e gamung jahta ga ai; shaloi mung chying sha shabrang wa, Umhta Brang hpe tsun dan ai gaw, " Kachin" ni gaw anhte amyu hpe dep lu na matu shaning (20) ning shachyut ra na manit dai, ngu kamak jaw ai hkrum nu ai. ( Mungchying sha dai wa kadai amyu re ai hpe ndai kaw nka madun na re.)

Daini anhte Jinghpaw Wunpawng amyu sha ni, Karai Kasang hpe hkap la kam sham ai, Madu Yesu Hkristu hpe Hkye la Madu shatai let, asak hkrung ai hkrun lam gaw lagaw lahkam htawt nshut sai, ngu hkam la saga ai,; raitim, mung masa lam, sut masa lam, hpaji lam, Htung hking lam, nga sat nga sa, asak hkrung lam ni hta gaw lahkam htawt jaw sai zawn nawn ai she rai nga ai_ lahkam htawt shut ai kun; lahkam htawt njaw ai kun; lahkam htawt ai tang ndu ai kun? Lama ma hta dut dang nga sai.

Umhta Brang e masam maram yu ai made tsun ga nga yang, anhte Jinghpaw Wunpawng amyu sha ni gaw ya aten hta Madu Yesu a ga shadawn ( Mahte 7:27 ) kaw tsun ai the maren "………de a kadawng daw mat ai gaw nyawp rai nga ai…." ngu ai hpe bai dum ra na ga ai.

1). Ningbaw ningla bungli galaw ai shaloi makam masham kasi hpe hkridun n.shatai ai lagaw lahkam;

2). Tinang hku nna, Ningbaw Ningla byin tai wa ai shaloi, hpa lam hta mung, tinang hta grau ai n.nga ra sai, ngu sawn la shut ai lagaw lahkam;

3). Ningbaw Ningla ni chye mai ai hpaji hpe tinang nan, madu nan n.sharin la, nchye tawn ai she, maigan wa hpe chyu kam nna bungli shangut chye ai lagaw lahkam;

4). Amyu hpe tsawra ai ngu ai hta, rap ra ai tara hte teng man ai, tsawra matsan dum ai myit nlawm ai lagaw lahkam;

5). Yesu Hkristu hte kahkyin gumdin shakut na malai, htung hking hte ja gumhpraw hpe arang shatai let, amyu sha lam yan hpe gaw gap ai lagaw lahkam;

6). Amyu sha lam yan gaw gap shakut ai shaloi, tinang a tinggyeng rawt galu kaba lam hte kapyawn let woi awn ai lagaw lahkam ni hpe jahkring kau lu yang she anhte a wuhpung wuhpawng bai ngang kang wa na re.

Myit yu na matu hpaji jaw ga;

· Masing masa nlawm ai mung masa( Politics without Principle )

· Magam bungli n.galaw ai sha lu la ai sut gan ( Wealth without Work )

· Krawdung myit masin nlawm ai pyaw daw kadaw ai lam ( Pleasure without Conscience )

· Akyang lailen nlawm ai machye machyang ( Knowledge without Character )

· Arawn alai kata ai shakut shaja ai lam ( Industry without Morality )

· Shinggyin nau na myit nlawm ai hpung tang hpaji ( Science without Huminity )

· Apnawng hkungga nlawm ai Nawku daw jau lam ( Worship without Sacrifice )

George Edgar Shankel, " God and Man in History", ( Nasvillee, Southern Publishing HSSO: 1957-Page-85 )

Umhta Brang ( KTC )

Matsing :: Ndai laika ngau hpe, madu A ahkang nhpyi ai sha tang madun dat ai lam hpe mara dat ya na matu hpyi nyem dat n ngai .

Dai ni Nov 5 ya sha na gaw NZmung dan hta gawng dang (firwork ) gap gapaw ai nthoi rai nga ai. Hpa majaw ta nga yang Guy Fawkes ngu ai wa hpe myit dum ai lam rai nga ai ,shi gaw 1605 nov 5 ya hta England mung dan a hkaw hkam James(1) hpe nra ai majaw shi hpe sat kau na matu parliament nta npu de bawm hkam na prliament nta ting hpe kapaw ayai kau na matu hkyen lajang ai wa rai nga ai.
Rai tim shiga brawng mat ai majaw shi mawmawn ai lam ni htyen run mat ai hte rim hkrum mat wa ai,ndai zawn James (1) hkaw hkam wa a asak lawt lu ai lam hpe ndai zawn gawng dang gap let dai ni du hkra ga law ma ai.

NZ mung dan gaw England na htawt wa ai ni law na rai sam ai ndai zawn re htung ni mung htawt lawm sawa let dai ni du hkra wuwu didi ga law ma ai.Dai na gaw Welington mare daju hta masha mun lam yan gamawng hkawm let pyaw nga ma ai . lak lai ai gaw shaning tup gawng dang hpe ndai nhtoi hta sha kapaw na ahkang nga ai ,gawng dang hpe Nov 2 ,5 6;pm du hkra sha gat seng kaw mai ma ri ai,dai hpang kawn gaw shaning tup nmai ma ri sai hku re dai ma jaw dai na gaw na she lahpang na zawn nga le kaw pawng pawng nang kaw pawng pawng majan pa kaw du taw ai zawn she nga ai hku re .
Laga mung dan ni gaw shaning nnan New year celebrate hkan she gawng dang gap na wuwu didi rai tim NZ ga gaw zim hte zam rai nga ai .Ndai Guy Fawkes celebrate hta chyawm jaji rai nga ma ai.

Ndai gaw Wellington sha ra mi na manap gat langai mi re bat mi hta kalang nga ai kru jahpawt 10:am du hka rai nga ai madung dut ai gaw nam law nam lap ni re ,grau na gaw Asain masha ni law malawng dut sha ai re dai kaw madung gaw Miwa ni rai nga ai anhte Myen mung na ni gaw mari sha ai kaw n -gun dat ga ai, htawm hpang de chyawm anhte j.w ni mung mahkoi mi dut sha na ga ai kun??

Ndai gat kaw gat dut ai Miwa ding gai ni gaw englishga hpe How are you hte thankyou $ gade bai byan ya na hpe sha chye tsun ma ai rai tim bung li byin nga ma ai, NZ kaw nam law nam lap hpe madung hkai shapraw ai gaw Miwa ni rai ma ai .

NZ kaw moi daw de chying hkrang zawn re ni n nga ai re da Miwa ni gaw hkai li hpe lagu shawn la na hkai dut sha hpang wa ai re nga ma ai, take away seng hpaw sha ai Miwa langai hte hkrum yu yang shan hte Miwa ni gaw english ga nau ndang ai re ma jaw tinang chye tawn da ai tahpa ji ni hte shawng npawt gaw de la ga ai nga tsun dan ai.

Miwa ni gaw shadu lu shadu sha hpaji hpe kanu kawa ni kaw na lu la ma ai da ma jaw dik sha le hpa nchye ga law jang hku soi seng zawn re hpaw let madu chye ai ta hpa ji hpe arang shatai let tinang a prat hpe lu gaw de la chye ma ai ,Myit kyina mare na mu dik ai hkau soi seng ni gaw Miwa ni a seng hkrai rai nga ai ,dai ni Miwa a sut masa gaw mung kan hta kaup sha mat wa nga sai jut shagu shan hte a gun rai ni hkrai rai nga ai.

Moi hyen du gaba Napolian gaw Miwa ni hpe hpa nga ga ai ta nga yang "Miwa baren naw yup pyaw taw ai hpe hkum jasu nga tsun lai wa sai" dai ni Miwa baren gaw rawt sai ,n nga mat sai Miwa mung a Gum san magam Dixng shau phen (spelling njaw na re) gaw shi a mung ma sha ni hpe sut ma sa myihpaw na matu ning nga tsun lai wa sai"Ngyau teng yang gaw chyang ai hpraw ai n -ahkyak ai Yu law law lu rim jang rai sai nga ai"

Dai ni anhte J.W sha ni gaw Miwa hte jairt din ai ni re Miwa hte hpaga ga ai ni mung law law rai ga ai , Miwa kaw na yula sha rin lara ai lam ni mung lawlaw rai nga ai dai sha nga Miwa hpe maja ra ga ai Miwa gaw grai si mni ai ladat ni hte Myen mung ting hpe shalau nga ai hpe mung dum ra ga ai,anhte buga grin ra na hpun kawa dusat du myeng ,ja lung seng shing tai kaw na hkawt ngam ai sha Miwa ni mari nga ma ai dik shale anhte a J.w sha yi sha ni hpe du hkra ma ri la masai.

Dai ni anhte J.w sha ni nhprang hpe sha htu dut sha chye ai ni nre sha tinang a atsam ta hpaji ni hpe npawt hridun da let sha kut ra ga ai,MKA kaw j.w seng ga de nga ai kun? J.w laga sha ni lak sam ,nta shachyaw ai (payan) ga law masha ,jadup ai masha, motor byeng ai bung li ni marai ga de wa ga law nga ga ai kun,myit yu hpa rai nga ai jing hpaw ga malai hta kanu shing kyit kyit yang kasha mung shing kit kit ra,kawa n-gang hpye yang kasha mung hpye ra ai nga ai, dai rai yang kawa lak htak kaw lungseng bung li sut du rai yang kashi ni gaw dai bung li hpe bai lu matut nga ga ai kun? ban hte ban hkring htawng da graw let lu ga law sha wa hka ngu ai myit jasat ni rai ra ga ai.
Nhprang htu dut sha ai ladat kaw na zai ladat hte ga law sha ai amyu ni tai wa sa ga ngu ga saw dat ai rai.

Sinli ma.

NZ Mungdan masha yawng laning mi hta n-galaw n-mai bungli lahkawng lang nga ai ,dai gaw hpa rai ta nga yang ahkying aten (time) hpe sit ya ra ai ,Sept jahtum bat hta shawng de hkying hkum mi sit ya ra ai ,bai na March shata hta kalang hpang de hkying hkum mi bai sit ya ra ai .Dai ni gaw nshung hkoi na ginhtawng ta de rai wa sai shani ten grai ga lu sai , jahpawt hkying 5 kaw nhtoi htoi ai sha na hkying 9 hta she nsin bai sin ai , dai majaw shana yup tung ten du hkra zaw zang hkawm ai ni gaw yup nhkru ai ten re ,ndai ten hpe daylight saving nga n-htawm masha law law wa grai pyaw ai ten re pang lai de nga dawn hkawm, shanju sha rai makau grup yin na nampu nam pan ni mung n-naw bai rawt rai grai pu tsawm ai ten re ,ndai ten ladaw ni hpe nz masha ni gaw grai manu shadan ma ai lam hpe mahkrum madup hku na shachyen ya dat ai .

Mung kan hta KaNu nthoi gaw yawng bung tim kawa nhtoi gaw shai hkat nga ai ,NZ mung dan hta gaw Kawa ni a masat nhtoi laban gaw dai ni she re .Manap daw gaw English nawku jawng de sa Nawku lawm ga ai ,sha na daw de gaw anhte a ah ga hte Nawku daw jau ai lam hpe galawga ai , dai ni NZ mung dan hta shanu nga ai J.W myu sha ni mung tinang a ah myu htung hkring ga ni nmat wa na matu ,wenyi lam hta grau na suhprang wa na matu hte tinang a kashu kasha ni tinang a hkring htawng ni hpe chye na makawp maga rawt jat wa lu hkra ngu ai myit hte nlaw nla re ai rai tim bat shagu hta nta lngai hpang langai jawm naw ku ga ai ,htawm hpang de madu a madu nawku hting nu ni lu lajang lamat wa lu hkra ngu yaw sha da ai lam re, n-myit mada ai sha NZ mung de sadu ang ai gadai hpung sara wa mung anhte hpe nmalap ai sha matut mahkai wa ga, yawng hpe hkap tau la ga ai.
Kawa Masat nhtoi hku na lawu na shagun laika hpe sha chyen yadat ai.
De,
Tsaw ra ai wa ngai kasha lai ka hte sha na dat ai,tut hkam ja nga u ga.Kawa nhtoi du sha gu an nau ni ntas tawn da ai wa a tsaw ra myit ,wa a shakut shaja ai lam ,wa a nden marai share shagan ai lam ni hpe myit dum let myit ndit n-ngai.Moi wa naw nga ai ten an nau ni tsawm htap ai nta ,mawdaw ,sun hkau na hte ra nrawng ga ai gadai mung annau ni hpe n-yu gaji tsaw ra hkung ga ma ai.
An Nau ni hpe wa gaw hpaji chye na matu jagum hpraw malet lawu ga YanGon ,May Myo hkan jawng da lai wa sai ,gum hpraw matim hpaji nchye ten jahtum kau sa ga ai , wa lu ai ja gum hpraw ni gaw teng sha hpaji sharin yang Phd jan mau pyi mai lu ga ai.
Wa a an nau ni ntsa yaw shada ai lam gaw jakat ai nli tum tai na matu re, rai tim ya gaw an nau ni hta tsi la n-mai sai ana ni hte nang hpan tsi mawan ni gaw wa ra sharawng ai hpe jahten kau ya sai.Ngai kasha hpaji nchye ai majaw moi wa lak htak hta lu da ai hpakan na lung seng nhkun mung ya gaw MiWa ni a latade rai mat sai,Mali hku na ja nhkun mung darumagam lu ai ni lakau ya sai,bai na Mali sut yang na hkau na mung atsuya ni tara nshang ai nga na zing la ya sai, wa ga law da ai Myo ma lawk na nta hte mawdaw gaw dai Gala pansha ni hpe bwoi da ai wa nlu shaw la ai majaw jasum kau sai.Bai na wa e an wa ni a nta hte yep re ,dai Shwi Bu na htawt wa ai jahtawng nhtu ai ma nam ni mung wa n-nga ai hpang gaw nta wang de shang na ngai Jan ni hpe du roi rip wa masai ,ngai kasha Uma gam a nden marai n-rawng ai lam sha rai sai wa e,

Computer hte ndaw nhka bungli ga law ai hpu nau ni a matu mail kaw du wa ai hpe garan gachyan ya dat ai ,nkau mi a matu akyu nrawng tim nkau mi a matu gaw akyu rawng na nhten,yu chyai ga .

(Ndai bat mitup gaw NZ mung dan hta Maori ni a laika ga masat bat re)

Mungkan hta ndum shami mat mat wa ai amyu ni lawlaw wa rai nga ai,tinang a lamu ga ni mat mat n-na masha ni ndum ai sha gayau mat wa let ndai mung kan hta n-dan dawng mat wa lu ai amyu ni law law wa rai nga ai, gasha dawn u.s mung dan na red indian masha ni zawn re .
Dai hte maren ndai NZ mung dan a jau man rai nga ai Maori myu sha ni mung shan hte a Aotearoa ngu ai mungdan hpe shamat kau ai amyu ni rai nga ai.hpa majaw shan hte ni tinang a mying shing teng hpe sha mat kau wa nga a ta, Maori ni gaw nz mung dan hta shawng nga ai amyu ni re , lai wa sai ten shan hte a makam gaw nat jaw re lai li lai ka nlu ai hpang daw de sasa na sara ni lai ka galaw ya ai majaw lai ka lu ai ni re,
Maori ni gaw mung kan hkalim ai(sha u ing) lam hpe chye ai amyu ni re,bai na shan hte ni gaw tinang a labau ni hpe ngup ga hte tsun galen hkrat wa ma ai ,bai shan hte gaw hpun sum la tawk ai lam hta grai sharawng ma ai, tinang a gaji gawoi ni a lau ni hpe dai tawk da ai hpun sum la ni hpe yu let chye ma ai, Marae ngu ai dum nta ni hta amyu htung hkring hte sen gai lam ni hpe tsun ja hta ma ai .dai marae nta gaw anhte j.w nta hte loi bung ai galu yang re rai nga ai ,dai marae nta ni hpe grai shagrau hkung ga ma ai htunghkring poi zawn re ni hpe dai shara hta ga law ma ai.
Tsa ban 19 hpang daw de gaw European masha ni shang bang wa ai kawn shan hte a lamu ga ni hpe si mani ai ladat hte zing la hkrum sai. masha sai gayau mat wa ai hte ahkaw ahkang ni hkrat sum mat ai .dai zawn shning lawlaw ndum shani majoi nga pyaw shalai kau ma ai dai hpang Maori ni hte shan hpraw ni sha da gasat ga la hkat ai hpang 1840 feb 6 ya hta Waitangi ngu ai shara hta lahkawng ma ga na masha gaba ni ta mast htu let sha zim kau ma ai.Dai gashaka laika gaw a tsawm sha lachyum byan da ai lam nga ai maori ni gaw english ni hpe dai ni du hkra shan hte ni a lamu ga hpe masu la da ai ngu hkam la da ma ai, bai nz mung dan hpe english ni up hkang na lam hpe myit hkrum ta masat htu da ma ai ,
english ni gaw shan hte hpe pyaw pyaw tawn da ma ai dai lam ni hta shanhte gaw pyaw taw nga mat ai .Rai tim dai ni maori myu sha ni gaw shan hte a lam ni hpe bai nhtang gaw gap nga ma sai amyu htung hkring lai li laka ni hpe gaw sha rawt da lu ma sai ,asuya mung shan hte hpe shgrau sha tsaw da ma ai , maori ga hpe mung dan a no.2 rung ga hku jai lang ai maori laika hpe subjet langai hku sharin ai shan hte a lak san dakkasu ni nga ai hte mungdan a amyu sha mahkawn hpe maori hku mahkawn ngut jang she english hku mahkawn ai .parliament hta Maori party gaw no.6 kaw rai nga ai.
Dai ni shing gyim ahkaw ahkang hpring nga ai mung dan na lamu ga ma du ni ndai zawn re simani ai ladat hte dawn hkrum nga ai ,masha gaw pyaw jang yawng hpe malap kau wa ai baw remaori ni mung shan hte majoi nga shalai ai ma jaw shan hte a shing teng amying hpe shamat kau sai re , dai ni anhte j.w shani mung ga ra de du mat wa na kun myit yu hpa rai nga ai , nlaw nla re ai hte masha ni a la pran mahkoi wa nmat wa na kun? dai ni j.w shani gaw satan a zing ri ai lam ma jaw anhte hta rawt malan mayu ai myit naw rawng nga ai lama na sim sa ngwi pyaw wa yanggara hku rai wa sa na kun? du na ten hpe myit shing ran let shakut shaja sa wa ngu yawng hpe ga saw dat ai rai.
Hpaji byeng ya a npawt gaw karai kasang rai nga ai, jinghpaw wunpawng shani yawng hpaji lamhta kung hpan wa mu ga .

Jinghpaw wunpawng sha ni a buhtawt kumran hkrat wa ai gaw mungkan a sinpraw, sinna ,dindung, dingda chyam bra nga sa ga ai.Mungkan ga gaw mare gahtawng langai zawn sha rai mat wa sai re.Jinghpaw wunpawng shani du taw nga ai NZ mung dan a lam hpe ntsa lam shachyen ya dat ai.
NewZealand mungdan gaw dingda pacific nammukdara hta nga ai zinlawng mungdan kaji re dingdung hte dingda ngu ai madung zinlawng lahkawng nga ai ,masha law malawng gaw dingdung zinlawng hta nga ma ai,mungdan yawng 268,000 sqkm gaba ai,ndia mung dan hta shawng du ai gaw Maori ni re 8th-14th century hta du sai ,dai hpang 19th century ram hta Europeans ni bai du shang wa ma ai,NZ mungdan hpe Maori hku Aotearo nga ma ai .1642 ning hta europ masha langi gaw Holand mungdan na Zealand ngu ai mying hpe la let NewZealand ngu shamying hpang ai.1800 ram kawn Europ mashani lawlaw wa dushang wa sai .2004 jahpan hta mungdan ting masha wan 4 jansha nga ai.

NZ mungdan gaw msha bawsang hte htunghkring hkum ai sha ra re,75% gaw europ ni rai nna ngam ai gaw Mario hte pacific zinlawng mashani hte Asian ni rai nga ai.ahkyak madung mare ga ba 4 sha nga ai Auckland,Wellington,Christchurch hte Dunedin ni re ,Mare daju gaw Wellington re.duhkraladaw gaw ladu lai namung ngahte ai hte ladu lai mung ngashung ai,mungkan hta nbung sanseng dik shara mung rai nna tsit tsawm ai hte simsa ai mung dan re,NZ mungdan mashani gaw makau grup yin shingra tara hpe grai manu shadan ma ai nuclear power nlang ai hpe grai arawng la ma ai.

Democracy mungdan re hte maren shing gyim ahkaw ahkang hpring tup nga ai ,mung kan hta num ni ralata me hpe shawng bang lu ai mungdan langai re ,num ni hpe manu mana makawp maga da ma ai ,yatatut mungdan ning baw PM mung num rai nga ai.

NZ mung dan gaw mungkan hta 100% tup hpaji chye ai kaw lawm ai ,lawu tsang (primary) jawng lai ka sharin ai hta mung kan kaw no.1 rai nga ai , mani asak 6 ningkawn lahta tsang duhkra nsharin nmai re,University lung na matu ra ai gumhpraw hpe atsuya kaw na mai hkoi la ai ,ndai hta PR lu da sai ni mung lawm ai.mungdan ting dakkasu 8 hte laga polytechnic ni lawlaw mung nga ai.

NZ mungdan gaw hkai luhkai sha hte rem lurem sha ai lam hpe madung dat ai ,tinang lu ai shang gumhpraw hta hkan nna mashayawng gaw hkanse (tax) bang ra ai tax hta ai hta mungkan hta tsaw dik kawlawm ai re rai tim yagaw bai shayawm kau sai.shang grum hpraw nau nga ai hte yak ai ni a matu manu hkyam sa ai hku atsuya nta ni hpe mai shawk ai,bung li n-nga mat na yak hkak wa yang atsuya kaw mai garum hpyi ai. magaji ni 6 ning duhkra tsi manu njaw ai sha tsi lajang ya ai ,atsuya tsirung ni hta tsi tsi yang tsep kawp manu jahpu nla ai hte mashangai yang tsep kawp manu njaw ra ai.
Ndai hte mi nz mung dan a lam hpe ntsa lam tang madun dat ai rai.

Maroi ni nz mungdan hta shawng du na hpa majaw Aotearo ngu ai hpe shamat kau ai hpe hpang de bai tang madun dan na.

T.V one shiga dap hte rau N Z K C ningbaw Slg.Lakang Dau Hkawng
Mung kanting hta 2008 ning na data collection tsin yam masha ja hpan gaw wan 10 jan (over 10 milion) rai nga ai.New Zealand mung dan hta mung asuya ni mung kan tsin yam nhtoi hta hpun hkai ma ai.hpun hkai ai a la chyum gaw tsin yam ma sha ni tsawm htap wa ai hte lani hte lani galu kaba ring chyin gan ga sawa na lachyum hpe sha leng let shing gyim myit hte galaw ai la chyum rai nga ai.NZ mung dan asuya gaw World Refugee Day hpe grai manu sha dan ai hte galaw ma ai. New Zealand Kachin Community hku nna tsin yam nhtoi hta kabu gara hte shang lawm wa sai20/06/08 ja hpawt daw 9:00am htaNZKC aNing Baw Slg.lakang Dau Hkawng kaw nna T.V One news kaw Tsim yam lam hte seng nna myen mung masha yawng a malai ga sha ga sang lang dan lai wa sai.Asuya ni ndai hku woi galaw ai a yaw shada ai lamgaw NZ mung dan ma sha yawng hpe Refugee lam hpe grau nna chye na sha ngun ma yu ai majaw rai nga ai.Auckland mare kaba hta NZKC hku nna ti nang a Culture dance hte shang lawm sai.Wellington mare kaba hta mung NZKC a Ning baw Slg.L.K Dau Hkawng kaw nna 5:00pm hta Africanistan na du sa ai tsim yam ma sha nnan ni hpe kabu gara let hkap tau hkalum la sai. NZ mung dan asuya gaw tsim yam ma sha hpe hkap la ai lam gaw laning mi hta marai 750 rai nga ai.Myen mung dan na tsim yam masha nnan hkap la ai lam hpe jahkring kau nna Butan mung dan tsim yam ma sha hpe bai hkap la hpang taw sai.World Refugee Day hta Myen mung dan laru tsim yam hpe la kap let NZ asuya hku nna Myen mung tsim yam ma sha nnan hpe bai hkap la ya na matu Slg.L.K Dau Hawng woi awn let Seng ang ai New Zealand Refugee Service de lai ka bang let tang shawn ai lam hpe galaw lai wa sai. An hte W.P tsim yam ma sha ya yang e India UNHCR,Thailand Refugee Camp hte Malaysia UNHCR kaw e marai 5000 jan nga ai hpe chye lu ai.Butan mung dan tsim yam masha ni hpe gaw Nepal mung dan hta hpaw da ai UNHCR rung kaw nna hkap la sha lai taw nga ai.Myen mung dan tsim yam masha ni Nepal mung dan UNHCR rung kaw dai ni du hkra kadai mung nsa shi ai hpe UNHCR kaw nna lakap let chye lu ai.an hte W.P tsim yam ni ya yang e Nepal mung dan UNHCR rung de sa yang grai kaja ai aten rai nga ai.

Um ya hte gaw myen mung laru lam chyu ga jai nga ma ai ,ndai zawn mung dan masha ni tsim yam hkrum hkra nga ai ten hta myen wa gaw shi a mung dan gaw da ta ra nhprang hpe atit a nang shagrin nang wa sai, ta ra ai myi rai rai n tara ai mi rai rai shi gaw shi a lam ang ai hku gaw galaw sana sha rai sai,du wa na 2010 ning hta gaw mung dan a party ralata hpe ga sana re ndai zawn galaw wa yang anhte myu sha ni gaw gara ma ga de rai wa sa na kun
Anhte jing hpaw wun pawng shani gaw moi kaw na gade a npu hta nga ai amyu ni nrai ga ai ,moi ji wa ni a shre shagan ai lam ni gaw mung kan she gari hkra rai lai wa sai re mung kan a mung masa ga lai shai wa ai lam ni a majaw anhte myu ni mung ga lai shai nang wa sai ,1947 htaw ra ma ga de gaw myen mung dan a lamu ga sum la mung ndai zawn nrai nga ai ,english a lata na shang lawt rau jawm la na matu myen a maw lanyet ai kaw an hte myu ni hkrupsha lai wa sai ,Aung san wa gaw lata hte ka da ai pang lung ga sadi gaw shi a hpang hkan ni lagaw hte bai hpyet kau sai myit uy hpa re ,myen a muy shamyit masing gaw moi Aung san wa kaw na hpang sai re.
Ndai lam ni a ma jaw awm dawm shang lawt lu hkra nga nna anhte a share sha gan ni law law wa du baw sai hkaw let shakut sa wa ai gaw dai ni shaning 40 jan rai sai ,k hpung mung law law wa pru wa sai hpa majaw kun?dai ni sim sa lam la da ai upung ni hpe myen gaw laksan grin ra ni ga ran ya ai myit yu ga,mung dan a tara nhprang hpe shagrin da sai hte ma ren laknak lang ai uhpung ni a laknak mung jahtim da na ma tu myen gaw tsun sa na re.ngai myit yu ai anhte j.w myu sha ni ga dai hpe kam ra na kun ?Mung masa lani kun ? hpung shara ni hpe kun? Democarcy lam ni gaw me shing jawng ai hte sha dang la ai baw re,,j.w ni 1990 ning ra la ta hta nahte a jing hpaw mung masa lani hpe gaw me nbang na laga chysam ni hpe sa bang ai majaw jing paw mung ting hta masha amyu party ni dang ai hku re ,sam mung ga sam mysha ni hkrai madu la ma ai ,ndai hpe yu yang anhte myu ni me bang na pyi naw ra nga ga ai.
Ya kalang bai bang ra saga ai dai ni anhte a ga nu gawa tai ya nga ai K I O ni a ntsa anhte mung masha ni ga de ram wa kam hpa nga ai kun ? kam hpa na ram mung masha a kata hta ga de ram shra la da sai kun?mung shawa amyit hpe lu gang da ai kun myit yu ga.Ngai mu ai gaw anhte a K I O ni gaw tinang a lak san sha ra kaw sha shara lu nga ai laga sha ra ni hta gaw nseng ai zaw rai nga ai,
Gashadawn , 1994 ning hpang kawn hugawng danai lam hta myen hpyen dap gaw majoi jat mat wa ai hta n ga lawu ga na myen masha ni hpe yenan (jaksau) htu na ma tu nga manu mana htaw bang ma ai rai tim jak sau htu ai lam ni gaw nbyin tim dai lawu ga na mashani gaw n-yu wa ai sha nga nan taw nga sai re.ndai gaw shan hte a mahkyen langai rai nga ai ,bai gaja washa ralata shing jawng wa yang anhte jinghpaw wun pawng sha ni gaw shara lu na masa nmu ai,mugawng wanleng lam mayan hte talawgyi mali hka myan na sam hpu nau ni hpe mung myen gaw zinlum da ngut sai ,bai manmaw grup yin hte shwegu grin ra ni hta gaw tsun pyi nra sai ,bai potau ginwang ni hta mung sum prat gaw dit da ngut sai hku re ,ndai lam ni a ntsa me shingjawng na matu myen gaw jin jin rai sai.
2010 ning hta ga law na ra lata ni hta jinghpaw wun pawng myu shani a gawng malai tai ya na gaw gadai ta? anhte a gam maka hpe hparan na gaw anhte myushani nan rai ra ai ,dai ma jaw dai ni lak nak lang ai k hpung ni yawng gaw shada mara ntam hkat ai sha myit hkrum ai hte tai hpyen hpe atsai sha gasat kau ga ,mung masha amyit hpe gang da lu ai wuhpung tai hkra shakut ga ,dai nrai yang myen gaw Pang wa hte Laiza kaw sha nanhte hpe shara jaw na ra ai dum da ga.

New Zealand mung dan Wellington daju Porirua mare hta nga ai Myen mung masha ni hte NZ mungdan masha ni rau jawm hpawng let Myen mung nbung laru tsin yam ni a matu myit dum kyuhpyi ai lamang hpe dai hpawt 10:30 am hta e Hosanna hkalup hpung nawku hting nu hta e galaw lai wa sai re yaten hta NZ mung dan atsuya gaw tsim yam mshani a matu NZ gum hpraw 1.5 milion garum jaw ya sai lam chye lu ai.